Manon van Overdijk
Laatst medisch gecontroleerd door:
Mariëlle van der Meer 10 jun 2024
Wat is coping?
Jouw copingstijl is de manier waarop jij omgaat met stress en problemen. ‘To cope’ betekent vertaald vanuit het Engels: ‘omgaan met’. Je bent in staat om op verschillende manieren met stress om te gaan, maar vaak heb je in stressvolle situaties één duidelijke manier van reageren. Deze reactie, zowel in je gedrag als emotioneel, noem je de copingstijl of copingstrategie.
Sommige mensen hebben meerdere copingstijlen en passen deze afwisselend van elkaar toe. Er zijn copingstijlen die goed werken. Andere werken wel voor de korte termijn, maar niet voor de lange termijn.
Jouw copingstijl
Je copingstijl of -strategie is iets wat je vooral aanleert tijdens je jeugd. In sommige gevallen werkt het voor je, maar niet elke vorm van reageren werkt bij ieder type stressmoment. Niet elke copingstrategie is voor ieder probleem toepasbaar. Met andere woorden: loop je vast met een bepaald probleem? Dan kan het fijn zijn om inzicht te krijgen in je huidige copingstijl. Vervolgens kijk je of je er ook op een andere manier mee om kunt gaan. Kun je jouw manier van omgaan met het probleem bijschaven? Dat zou best eens ander licht op de zaak kunnen schijnen.
Welke copingstijlen zijn er?
De verschillende copingstijlen worden onderverdeeld in de volgende twee categorieën:
- Probleemgerichte (actieve) coping:
Als je op deze manier omgaat met stresssituaties, ben je iemand die kijkt naar het probleem. Je zoekt actief naar een oplossing voor het probleem. Deze manier van coping werkt vaak goed, maar een voorwaarde is wel dat het gaat om een oplosbaar probleem. Gaat het om een probleem dat buiten jouw invloed ligt, dan kom je niet tot de oplossing - Emotiegerichte coping:
Bij emotiegerichte coping zoek je een manier om je emoties te reguleren. Deze manier van coping, mits juist ingezet, werkt goed in het geval dat het gaat om een onoplosbaar probleem. Een voorbeeld van emotiegerichte coping is in stressvolle situaties een moment voor jezelf pakken om op adem te komen of een vriend bellen om je ei kwijt te kunnen.
Een minder goede manier van emotiegerichte coping is defensieve coping. Dan ontken je bijvoorbeeld dat er een probleem is, of je toont vermijdingsgedrag. Op de korte termijn geeft dit soms een goed gevoel, maar op de lange termijn leidt deze manier van coping tot meer klachten.
Denk maar aan een angstig persoon: die heeft de neiging om bepaalde plekken te vermijden om de opkomende angst te voorkomen. Op de korte termijn werkt het: als je niet gaat, hoef je je angst niet onder ogen te komen. Maar door langdurig vermijden houd je de angst in stand. Juist door de angst aan te gaan, leer je dat er niks ernstigs gebeurt.
Welke manier van coping het beste werkt, is afhankelijk van de situatie en per persoon verschillend.
Welke copingstrategieën zijn er en wat zijn de effecten?
Er zijn acht verschillende copingstijlen, passend in de eerder genoemde categorieën.
- Actief een probleem oplossen (probleemgericht)
Als je actief aan de slag gaat met het oplossen van een probleem en hierbij analytisch te werk gaat, werk je probleemgericht. Je deelt een probleem bijvoorbeeld op in stukjes en pakt deze één voor één aan. Bij op te lossen problemen is deze vorm van coping zeer effectief. Maar niet als het probleem niet op te lossen is, zoals bij het overlijden van een geliefde of het hebben van een chronische ziekte. - Steun zoeken (emotiegericht)
Steun zoeken bij naasten helpt je om je stress los te kunnen laten. Soms helpt enkel het delen van je verhaal al om beter te kunnen relativeren. Vaak is dit een effectieve copingstijl. - Het uiten van je emoties (emotiegericht)
Bij deze vorm van coping uit je de emoties die opkomen. Denk aan boosheid, frustratie of verdriet. Je kropt ze niet op, maar laat je emoties de vrije loop. - Het probleem vermijden of afwachten (emotiegericht)
Als je vermijdend of afwachtend reageert, doe je alsof je probleem er niet is. Of je bagatelliseert het door er grapjes over te maken. Actief het probleem vermijden zorgt ervoor dat je op de korte termijn even normaal door kunt met je leven. Op de lange termijn daarentegen, lost het meestal niets op. - Verdoving zoeken (emotiegericht)
Je kunt stress ook te lijf gaan, door het zoeken naar verdoving. Je gaat de strijd met je stress of het verdriet niet aan, maar zoekt een vorm van troost. Dat doe je door het gebruik van verdovende middelen of het doen van bepaalde activiteiten. Bijvoorbeeld het gebruik van alcohol of bijzonder veel sporten of werken. Je zoekt afstand tot je probleem en slaat als het ware emotioneel op de vlucht. - Negatieve passiviteit (emotiegericht)
Je piekert veel over een mogelijke oplossing voor je probleem. Net zo lang tot je deze gevonden hebt. En wanneer de oplossing buiten jouw invloed ligt, vind je hem nooit. Het overmatig veel piekeren is een vorm van passieve vermijding. - Geruststellende gedachten (emotiegericht)
Jij stelt jezelf gerust wanneer je een stressvolle gebeurtenis meemaakt. Bijvoorbeeld door jezelf moed in te spreken en ervan overtuigd te zijn dat het allemaal wel goed komt. Hierdoor kalmeer je jezelf, maar los je niet direct problemen op. - Acceptatie (emotiegericht)
Je accepteert dat het probleem er is en dat je hierdoor bepaalde gevoelens ervaart. Je merkt deze gevoelens op zonder er een oordeel over te vellen en accepteert dat ze er zijn. Deze vorm van coping is onderdeel van de ACT-methode.
